Wloność związkowa żołnierzy zawodowych

Przeglądając w ostatnim czasie orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego zwróciłam uwagę na ciekawy wyrok Trybunału Konstytucyjnego, sygn. akt K 26/98, dotyczący zgdności z Konstytucją art. 70 ust. 1 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych. Zgodnie z tym przepisem żołnierzom zawodowym nie wolno tworzyć i zrzeszać się w związkach zawodowych, natomiast obowiązkiem państwa jest zagwarantowanie im godziwych warunków służby i uposażenia.

Trybunał stwierdził, że powyższy przepis jest zgodny z art. 31 ust. 3, art. 59 ust. 1 i 4 Konstytucji RP oraz art. 11 ust. 2 Konwencji. Tym samym TK uznał, że zakaz zrzeszania się żołnierzy zawodowych jest ograniczeniem wolności związkowej koniecznym w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego oraz nie narusza istoty tej wolności, a ponadto ograniczenia takie są dopuszczalne przez wiążące Polskę umowy międzynarodowe.

Rozważając przedstawione zaganienie szczególną uwagę trzeba jednak zwrócić na art. 11 ust. 2 Konwencji. Przepis ten, ustanawiając możliwość ograniczenia wolności zrzeszania się, stanowi odpowiednik w/w art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Istotną odrębnością względmem regulacji krajowej jest jednak zdanie 2 tego artykułu, w brzmieniu następującym: "Niniejszy przepis nie stanowi przeszkody w nakładaniu zgodnych z prawem ograniczeń korzystania z tych praw przez członków sił zbrojnych, policji lub administracji państwowej.".

W doktrynie sporne jest, czy oznacza to możliwość całkowitego wyłączenia prawa zrzeszania się w związki przez ustawodastwo państw, które przystąpiły do Konwencji, czy tylko je minimalizuje.

W moim przekonaniu z powyższych regulacji wynika jedynie uprawnienie ustawodawcy do ograniczenia wolności związkowej żołnierzy zawodowych, a nie jej całkowitego zniesienia. Jak wynika z praktyki ustawodastw innych państw, możliwe jest pogodzenie podporządkowania wynikającego ze stosunku służby z funkcjonowaniem związków zawodowych, przykładami mogą być Niemiecki Związek Bundeswehry oraz Związek Oficerów i Chorążych Armii Republiki Czeskiej. Także w Polsce swoje związki zawodowe mają policjanci, który tak samo jak żołnierze zawodowi pozostają w stosunku służby regulawanym pragmatyką służbową (ustawa o Policji).